Το τραπεζικό σύστημα δείχνει έτοιμο να δεχθεί τα stablecoins ως κομμάτι της -όχι ιδιαίτερα μακρινής- οικονομικής μας καθημερινότητας. Οι επιφυλάξεις, πάντως, παραμένουν.
«Σήμερα τα κρυπτοστοιχεία απέχουν πολύ από το να θεωρούνται περιθωριακός τομέας: έχουν πλέον καταστεί ουσιαστικό τμήμα του χρηματοπιστωτικού οικοσυστήματος». Τάδε έφη Γιάννης Στουρνάρας και οι οπαδοί των κρυπτονομισμάτων μπορεί και να άνοιξαν σαμπάνιες διαβάζοντας την ομιλία που έδωσε πριν από λίγες ημέρες σε συνέδριο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Αλλά δεν χρειάζονται φανατισμοί.
Διαβάζοντας την ομιλία του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος προκύπτει εύκολα το συμπέρασμα ότι ένα κομμάτι από το «σύμπαν» των κρυπτοστοιχείων έχει τραβήξει για τα καλά το ενδιαφέρον του συμβατικού τραπεζικού συστήματος.
Συμπεριλαμβανομένων των κεντρικών τραπεζιτών, όπως φαίνεται.
Ο λόγος είναι για τα stablecoins. Πρόκειται για έναν τομέα που η αξία του ανέρχεται σήμερα στα 250 δισ. δολάρια, αλλά αυτό δεν είναι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο. «Εκτιμάται ότι πέρυσι διακινήθηκαν μέσω stablecoins 27 τρισεκατομμύρια δολάρια – περισσότερα από ό,τι μέσω της Visa και της Mastercard μαζί», όπως υπογράμμισε ο Γ. Στουρνάρας.
Ο οποίος επισήμανε και κάτι άλλο στο ίδιο συνέδριο: Τον αυξανόμενο ρόλο των κεντρικών τραπεζών στις λιανικές πληρωμές. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Μέχρι σήμερα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δεν έχει απευθείας επαφή, απευθείας σχέση με εμάς. Ορίζει, βεβαίως, τη νομισματική πολιτική μέσω των επιτοκίων της, που με τη σειρά τους ορίζουν σε καθοριστικό βαθμό την πολιτική που θα ακολουθήσουν οι εμπορικές τράπεζες στις καταθέσεις και τα δάνεια. Είναι επίσης ο φορέας που εκδίδει το ευρώ, όπως στην εποχή της δραχμής τον ρόλο του εκδότη είχε η Τράπεζα της Ελλάδος. Όμως απευθείας σχέση με εμάς, τον απλό κόσμο αν θέλετε να το πούμε έτσι δεν έχει. Δεν πας στην ΕΚΤ να ζητήσεις δάνειο, όπως δεν πας στην ΕΚΤ να ανοίξεις λογαριασμό.
Όμως όπως είπε ο Γ. Στουρνάρας οι κεντρικές τράπεζες καλούνται σήμερα να διαδραματίσουν πολύ πιο ενεργό ρόλο στις λιανικές πληρωμές. Πρόσθεσε ότι «στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται, οι κεντρικές τράπεζες και το Ευρωσύστημα παρακολουθούν στενά τη χρήση κρυπτοστοιχείων στις πληρωμές· αλλά ταυτόχρονα, αναγνωρίζουν ότι και το λιανικό χρήμα κεντρικής τράπεζας θα πρέπει να αγκαλιάσει νέες τεχνολογίες και να προσφέρει καινούργιες, πιο ελκυστικές λύσεις στους καταναλωτές.»
Βασικά εδώ ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος αναφέρεται, ουσιαστικά, στο ψηφιακό ευρώ. Προσθέτει, μάλιστα, ότι το ευρωσύστημα (ουσιαστικά η ΕΚΤ) είναι έτοιμο να επιταχύνει το έργο του μόλις εγκριθεί και υιοθετηθεί η νομοθεσία για το ψηφιακό ευρώ. Το μήνυμα εδώ προς τους νομοθέτες και τον μηχανισμό λήψης αποφάσεων της Ε.Ε. είναι σαφές: Αν προχωρήσετε γρήγορα, θα προχωρήσουμε και εμείς.
Όμως όπως φαίνεται και από τις παρατηρήσεις του Έλληνα κεντρικού τραπεζίτη, οδεύουμε προς ένα περιβάλλον με πολλαπλά μέσα πληρωμών. Δεν πρόκειται για κάτι νέο, δεν κάνουμε άλλωστε τις συναλλαγές μας μόνο με μετρητά. Σε βάθος (σχετικά λίγου) χρόνου θα έχουμε ψηφιακό ευρώ, θα έχουμε ενδεχομένως και άλλες μορφές χρημάτων για να κάνουμε τις συναλλαγές μας. Τα stablecoins αναδεικνύονται ως υποσχόμενη προσέγγιση, καθώς έχουν τα πλεονεκτήματα του blockchain χωρίς την παροιμιώδη αστάθεια των συμβατικών κρυπτονομισμάτων. Ήδη ο όμιλος της Deutsche Bank έχει προχωρήσει στο λανσάρισμα stablecoin. Στον ίδιο δρόμο κινείται και ένα κοινοπρακτικό σχήμα ευρωπαϊκών τραπεζών στο οποίο μετέχουν μεταξύ άλλων η ολλανδική ING, η ιταλική UniCredit, η ισπανική CaixaBank και η γερμανική Deka. Επίτηδες περιοριζόμαστε στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση Τραμπ δεν κρύβει την αγάπη της προς τα κρυπτοστοιχεία και οι μεγάλες τράπεζες σπεύδουν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία με κάθε διαθέσιμο τρόπο. Είναι σαφές ότι σε αυτό το πεδίο οι Αμερικανοί έχουν κάνει πολλά περισσότερα βήματα σε σχέση με τους Ευρωπαίους.
Δεν χαίρονται όλοι για τη σταδιακή ένταξη κρυπτοστοιχείων στην οικονομική πραγματικότητα.
Για παράδειγμα, η πρόεδρος της ΕΚΤ, την Κριστίν Λαγκάρντ, δείχνει έντονη επιφυλακτικότητα. Σε άρθρο της που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο στο blog της ΕΚΤ εκτίμησε ότι, παρά την καινοτομία τους, τα stablecoins επαναφέρουν παλιούς χρηματοπιστωτικούς κινδύνους «από το παράθυρο». Επιπλέον, εντοπίζει κενά στη νομοθεσία, σημειώνοντας το πρόβλημα των “πολλαπλών εκδόσεων” (multi-issuance schemes), όπου ένας εκδότης της ΕΕ και ένας εκτός ΕΕ εκδίδουν από κοινού stablecoins. Σε περίπτωση πανικού, οι επενδυτές θα προτιμούσαν να εξαργυρώσουν (δηλαδή να μετατρέψουν τα stablecoins τους σε συμβατικό νόμισμα) στην Ε.Ε. όπου υπάρχουν ισχυρότερες εγγυήσεις, αλλά τα αποθέματα στην Ε.Ε. μπορεί να μην επαρκούν. Ουσιαστικά, η επικεφαλής της ΕΚΤ ανησυχεί -όχι αβάσιμα- ότι μπορεί να δούμε ένα bank run που να οφείλεται στην κατάρρευση κάποιου stablecoin και ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, μπορεί τα κεφάλαια των συστημάτων εγγυοδοσίας να μην επαρκούν. Για τον λόγο αυτό, η ίδια ζητά αυστηρότερη ρύθμιση και διεθνή συνεργασία για να αποφευχθούν μελλοντικές κρίσεις.
Ωστόσο ακόμα και σε αυτό το όχι ιδανικά ρυθμισμένο περιβάλλον (σύμφωνα με την πρόεδρο της ΕΚΤ) τα stablecoins δηλώνουν παρών και το δηλώνουν αρκετά ηχηρά…
