Τον περασμένο Δεκέμβρη ένα αμερικανικό εργαστήριο κατάφερε για πρώτη φορά να απελευθερώσει ένα ποσό ενέργειας με τη μέθοδο που υπόσχεται να λύσει το ενεργειακό ζήτημα του πλανήτη μια για πάντα.
Κανείς δεν έφτασε πιο κοντά σε μια εύλογη απόδειξη για την ύπαρξη του Θεού ή στην οριστική απόρριψή της, από τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Αμέσως μετά τη δοκιμαστική έκρηξη Trinity ή ίσως λίγο πριν τη Χιροσίμα ή -πιο πιθανό- όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με το πρώτο οπτικοακουστικό υλικό από το Ναγκασάκι, στο λαμπρό μυαλό του διευθυντή του Manhattan Project θα χωρούσε μία και μόνο σκέψη: στον πυρήνα ενός ατόμου, στον απειροελάχιστο χώρο ενός αόρατου στο μάτι στοιχειώδους σωματιδίου, κρύβεται τόση ενέργεια που μπορεί πράγματι να ανατινάξει ολόκληρες πόλεις. Να σβήσει μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα γενιές ανθρώπων.
Είναι μια συγκλονιστική διαπίστωση, η οποία με τη σειρά της μπορεί να περιορίσει σε μόλις δύο τα πιθανά συμπεράσματα για την οντολογία της ανθρωπότητας:
Α. Ο Θεός σίγουρα υπάρχει κι έφτιαξε τη Γη σαν γιγάντιο escape room και η πυρηνική ενέργεια είναι η λύση του τελευταίου γρίφου – το κλειδί που θα απασφαλίσει την πόρτα της εξόδου και θα αποδράσουμε (με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο) από τα δεσμά της θνητότητάς μας.
Β. Ο Θεός σίγουρα δεν υπάρχει. Αν υπήρχε κι αν είχε έστω και λίγη θεία σοφία, δεν θα φύτευε στην εξίσωση της Γης μια τόσο καταστροφική πιθανότητα. Ή τουλάχιστον θα φρόντιζε να μην υποπέσει στη δική μας αντίληψη.
Η προσωπικότητα του «πατέρα της ατομικής βόμβας» έχει αποτυπωθεί στην Ιστορία ως αινιγματική και παρεξηγημένη, οπότε δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για το αν το όπλο που επινόησε ενίσχυσε ή κλόνισε την πίστη του στον Θεό. Ο μετέπειτα βίος και κάποιες στιβαρά διατυπωμένες απόψεις του, όμως, μας πείθουν για το πρώτο. Δύο χρόνια μετά τις εκρήξεις θα παραδεχόταν στο αμερικανικό κογκρέσο ότι έχει «αίμα στα χέρια του» και ότι «ακόμα και με μια λογική τόσο ψυχρή που ούτε η χυδαιότητα ούτε το χιούμορ ούτε οι μεγαλοστομίες μπορούν να ακυρώσουν, είναι βέβαιο ότι οι Πυρηνικοί Φυσικοί έχουν γνωρίσει την αμαρτία. Κι αυτή είναι μια γνώση που δεν μπορούν να διαγράψουν».
Γεννημένος στις ΗΠΑ και μεγαλωμένος σε εβραϊκή οικογένεια, ο Οπενχάιμερ επέλεξε ως ενήλικος να ακολουθήσει τον δρόμο του Ινδουισμού. Η φράση με την οποία ταυτίστηκε και η οποία συνοδεύει μέχρι σήμερα κάθε βιογραφική αναφορά σ’ εκείνον, είναι ένα απόσπασμα από το ιερό κείμενο της Μπαγκαβάντ-Γκίτα: «Σήμερα είμαι ο θάνατος, ο καταστροφέας των κόσμων». Σε μια από τις διασημότερες ομιλίες του σημείωσε ότι «κάθε φορά που αρνιόμαστε την ύπαρξη του Κακού μέσα μας, απανθρωπίζουμε τον εαυτό μας και του στερούμε όχι μόνο τη δυνατότητα να ελέγξει το δικό του πεπρωμένο, αλλά και κάθε πιθανότητα να διαχειριστεί το Κακό που ενυπάρχει στους άλλους».
Ο άνθρωπος που μετέτρεψε πρώτος την πυρηνική ενέργεια σε όπλο αφιερώθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο στην εκστρατεία για την αποτροπή της διάδοσης των πυρηνικών όπλων και για τη λελογισμένη χρήση της πυρηνικής ενέργειας συνολικά. Και στην ουσία των επιχειρημάτων του υπήρχε πάντα ένα ηθικό ισοζύγιο. Στο δικό του μυαλό και στη δική του συνείδηση, η πυρηνική ενέργεια δεν μπορούσε να απαλλαγεί από το βάρος του Κακού και των Αμαρτημάτων που είχαν ήδη διαπραχθεί στ’ όνομά της.
Σήμερα, η ανθρωπότητα είναι υποχρεωμένη να επανεξετάσει με πολύ καθαρό βλέμμα και με απολύτως καθαρή συνείδηση την πυρηνική ενέργεια. Η κλιματική αλλαγή καθιστά εγκληματική την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα, ενώ οι αναδιαμορφούμενες γεωπολιτικές ισορροπίες έχουν πυροδοτήσει την πιο σοβαρή διεθνή ενεργειακή κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Μέσα σ’ αυτό το δυσοίωνο τοπίο, οι ανακοινώσεις που έγιναν τον περασμένο Δεκέμβρη από τους επιστήμονες του Εθνικού Εργαστηρίου Lawrence Livermore στην Καλιφόρνια, ακούστηκαν σαν τα καμπανάκια από το έλκηθρο του Άη-Βασίλη.
Τα media του πλανήτη αναπαρήγαγαν αστραπιαία τον χαρμόσυνο απόηχό τους και σε διάστημα λίγων μόλις ωρών, αναγνώστες, θεατές, ακροατές και καταναλωτές περιεχομένου σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, ενημερώθηκαν ότι στην Καλιφόρνια πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά μια αντίδραση πυρηνικής σύντηξης με αποτέλεσμα το καθαρό ενεργειακό κέρδος.
Μια ενέργεια χωρίς παρενέργειες
Για την επιστημονική κοινότητα, η πυρηνική σύντηξη είναι μαζί η φιλοσοφική λίθος και το Γκράαλ της εποχής μας: μια διαδικασία μέσω της οποίας μπορεί να παραχθεί άπειρη, καθαρή και ακίνδυνη ενέργεια. Είναι -χοντρικά- ο τρόπος με τον οποίο παράγει ενέργεια ο ήλιος κι εδώ και δεκαετίες, πυρηνικοί επιστήμονες σε όλον τον κόσμο προσπαθούν να τον «μιμηθούν» στα εργαστήριά τους, προκειμένου να μας απαλλάξουν από την εξάρτηση από οποιαδήποτε άλλη μορφή ενέργειας.
“Η πυρηνική σύντηξη μπορεί όντως να αποτελέσει την καλύτερή μας πιθανότητα στην αναζήτηση νέων, καθαρότερων και ασφαλέστερων πηγών ενέργειας”
Οι Αμερικανοί του Lawrence Livermore ανακοίνωσαν ότι τα κατάφεραν – έκοψαν πρώτοι το νήμα σ’ αυτήν την κούρσα, το τέλος της οποίας μπορεί να αποτελέσει μια νέα αρχή για την ανθρωπότητα. Τι πραγματικά, όμως, σημαίνει αυτή η επιτυχία και πόσο κοντά είμαστε στην αξιοποίησή της για την ηλεκτροδότηση και τη θέρμανση πχ των σπιτιών μας; Μπορεί η πυρηνική σύντηξη να δώσει την οριστική λύση στο ενεργειακό πρόβλημα σε παγκόσμια κλίμακα; Η δρ. Κωνσταντίνα Μεργιά, διευθύντρια ερευνών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», εκτιμά ότι -υπό προϋποθέσεις και σε βάθος χρόνου- η πυρηνική σύντηξη μπορεί όντως να αποτελέσει την καλύτερή μας πιθανότητα στην αναζήτηση νέων, καθαρότερων και ασφαλέστερων πηγών ενέργειας.
«H πυρηνική σύντηξη», εξηγεί η κ. Μεργιά, «είναι η φυσική διαδικασία με την οποία ο ήλιος και τα αστέρια παράγουν την ενέργεια που εκπέμπουν. Σε αυτή τη διαδικασία πυρήνες ελαφρών ατόμων συνενώνονται για να δημιουργήσουν έναν βαρύτερο πυρήνα, απελευθερώνοντας μεγάλη ποσότητα ενέργειας». Όπως υπογραμμίζει, «η πυρηνική σύντηξη έχει όντως τη δυνατότητα να αποτελέσει μια καθαρή, ασφαλή και άφθονη πηγή ενέργειας για τις μελλοντικές γενιές. Καθαρή γιατί δεν παράγονται αέρια θερμοκηπίου, όπως διοξείδιο του άνθρακα. Ασφαλή γιατί δεν μπορεί να τεθεί εκτός ελέγχου με καταστροφικές συνέπειες. Και άφθονη γιατί απαιτεί μικρές ποσότητες καυσίμου, υδρογόνο και τα ισότοπά του τα οποία μπορούν να παραχθούν από το θαλασσινό νερό ή από το λίθιο μέσω κλειστού κύκλου αντιδράσεων σύντηξης».
Η ενέργεια που παράγεται στους πυρηνικούς σταθμούς του πλανήτη από τη δεκαετία του 1950 μέχρι και σήμερα, είναι προϊόν της σχάσης, του διαχωρισμού βαρέων πυρήνων όπως οι πυρήνες ουρανίου. Η σύντηξη είναι το αντίθετο της σχάσης: μια διαδικασία κατά την οποία πυρήνες ελαφρών ατόμων συνενώνονται, απελευθερώνοντας μεγάλη ποσότητα ενέργειας. Αέρια του θερμοκηπίου δεν εκλύονται σε καμία από τις δύο διαδικασίες, αλλά κατά τη σχάση παράγονται επικίνδυνα ραδιενεργά απόβλητα, η διαχείριση των οποίων έχει αποδειχθεί τεράστιο άχθος, αφού πρέπει να φυλάσσονται σε ασφαλείς εγκαταστάσεις για εκατομμύρια χρόνια. Όπως εξηγεί η κ. Μεργιά, στη σύντηξη δεν υφίσταται αυτό το πρόβλημα: «Tα ραδιενεργά απόβλητα είναι πολύ μικρού όγκου και πολύ μικρής ζωής. Επιπλέον, η αντίδραση της σύντηξης είναι εγγενώς ασφαλής, δηλαδή δεν μπορεί να τεθεί εκτός ελέγχου με αρνητικές συνέπειες για την ασφάλεια».
“Πυρηνική σύντηξη: παράγει πολύ μικρού όγκου απόβλητα, η αντίδρασή της είναι ασφαλής και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πυρηνικά όπλα”
Το τρίτο πλεονέκτημα της σύντηξης στον τομέα της ασφάλειας, είναι ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή όπλων. Αν υποθέσουμε ότι ως ανθρωπότητα είμαστε στο κατώφλι μιας νέας πυρηνικής εποχής, μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι αυτή δεν θα σκιάζεται μονίμως από οριακές ισορροπίες του τρόμου και την απειλή ενός πυρηνικού ολέθρου. Η σύντηξη υπόσχεται ότι στο μέλλον δεν θα υπάρξουν ούτε νέες Χιροσίμες ούτε νέα Τσέρνομπιλ.
Επιπλέον, διατηρεί ζωντανή την ελπίδα για φθηνή και άφθονη ενέργεια για όλους. Χωρίς μονοπώλια, χωρίς εξαρτήσεις και χωρίς κάθε είδους εκβιασμούς από και προς τις αγορές, που δημιουργούν επίπλαστες κρίσεις. Αυτό, γιατί «για τη σύντηξη χρησιμοποιούνται ως καύσιμα ισότοπα του υδρογόνου, το δευτέριο και το τρίτιο. Το δευτέριο μπορεί να ληφθεί από το θαλασσινό νερό, ενώ το τρίτιο να παραχθεί από το λίθιο μέσω ενός κλειστού κύκλου ανατροφοδότησης στον αντιδραστήρα σύντηξης. Επομένως, το καύσιμο είναι και άφθονο και μικρού κόστους». Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, στη δική του ανακοίνωση μετά τις ανακοινώσεις του Ινστιτούτου Livermore, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι ένα φλιτζάνι υδρογόνου αρκεί για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες ενός νοικοκυριού για έναν αιώνα.
Από το εργαστήριο στον θερμοσίφωνα
Λόγω επικαιρότητας, αλλά κι επειδή πραγματικά σχετίζεται με κάτι που μας αφορά όλους άμεσα και πρακτικά, η επιτυχία του National Ignition Facility του Εθνικού Εργαστηρίου Lawrence Livermore σχολιάστηκε με ενθουσιασμό και συνοδεύτηκε από θριαμβευτικές προβλέψεις για την εφαρμογή της σύντηξης σε εμπορικές χρήσεις μεγάλης κλίμακας, στην παραγωγή ενέργειας που θα ηλεκτροδοτεί τα σπίτια μας, τις επιχειρήσεις, τα μέσα μεταφοράς. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για μια εργαστηριακή επιτυχία. Σπουδαία αναμφίβολα, αλλά το βεληνεκές της είναι αυτό ενός επιστημονικού πειράματος. Όπως εξήγησε χαριτολογώντας ο Τζέρεμι Τσίτεντεν, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Αδρανειακής Σύντηξης στο Imperial College του Λονδίνου, «η ενέργεια που έχει παραχθεί μέχρι σήμερα μέσω της πυρηνικής σύντηξης αρκεί για να ζεσταθούν περίπου 10 ηλεκτρικοί βραστήρες με νερό».
Για να φτάσουμε να μιλάμε για βιομηχανική χρήση της ενέργειας που παράγεται από τη σύντηξη, θα πρέπει το ισοζύγιο της εξερχόμενης ενέργειας προς την εισερχόμενη κατά τη διαδικασία, να ξεπερνά το 1000% κι αυτό να συμβαίνει σε βάθος ενός ικανού χρονικού διαστήματος και όχι για μία στιγμή ή για μερικά δευτερόλεπτα που διαρκεί ένα πείραμα. Στην Εθνική Εγκατάσταση Ανάφλεξης του Lawrence Livermore, ένα σύστημα από 192 λέιζερ βομβάρδισε έναν κύλινδρο με παγωμένο υδρογόνο επί 100 περίπου τρισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου με ενέργεια 2,05 megajoule και η ροή νετρονίων που προκλήθηκε απελευθέρωσε ενέργεια 2,5 megajoule. Το θετικό ισοζύγιο, δηλαδή ήταν της τάξης του 120%. Πριν φτάσουμε να συζητάμε για μεγάλες μονάδες και σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, θα πρέπει αυτό το ποσοστό να δεκαπλασιαστεί και το κόστος της παραγωγής του να ελαττωθεί σημαντικά. Το γλαφυρό παράδειγμα εδώ δόθηκε από τους ίδιους τους φυσικούς του Livermore: «είναι μια διαφορά μεγέθους αντίστοιχη αυτής του ανάμματος ενός σπίρτου με την κατασκευής μιας τουρμπίνας αεροσκάφους».
Επιπλέον, θα πρέπει να βρεθεί τρόπος η ενέργεια που παράγεται από τη σύντηξη να συλλέγεται και να μεταφέρεται ως ηλεκτρισμός στα δίκτυα ηλεκτροδότησης. Θα χρειαστούν δεκαετίες για να φτάσουμε μέχρι εκεί. Οι περισσότερες προβλέψεις τοποθετούν τον χρονικό ορίζοντα στο 2050, αλλά κάποιοι αισιοδοξούν ότι μετά τις πρόσφατες εξελίξεις -και με δεδομένο ότι στο εξής θα υπάρξει ενδιαφέρον για τη χρηματοδότηση των ερευνών και από ιδιωτικά κεφάλαια- ίσως δούμε κάποιες πρώτες δοκιμές μέσα στη δεκαετία του 2030.
Πέρα απ’ όλα αυτά, θα χρειαστούν και τεράστιες επενδύσεις στις υποδομές, αφού οι υπάρχοντες σταθμοί παραγωγής πυρηνικής ενέργειας δεν είναι εύκολο να μετατραπούν σε σταθμούς σύντηξης. Όπως σημειώνει η Κωνσταντίνα Μεργιά, «Η παραγωγή ενέργειας μέσω σύντηξης απαιτεί την ανάπτυξη αντιδραστήρων εντελώς διαφορετικής λειτουργίας από αυτή των πυρηνικών εργοστασίων».
Τα καλά νέα είναι ότι αυτήν τη στιγμή, όλες σχεδόν οι αναπτυγμένες χώρες αλλά και πολλές από τις αναπτυσσόμενες, επενδύουν στον συγκεκριμένο τομέα. Ήδη το 2022, τα ποσά που δαπανήθηκαν σε έρευνες για την πυρηνική σύντηξη ήταν τριπλάσια σε σχέση με τα αντίστοιχα του 2020. Πέρα από τις ΗΠΑ, σε προχωρημένο στάδιο βρίσκονται έργα παραγωγής σύντηξης τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ τουλάχιστον 10 εταιρείες startup ανά τον κόσμο, εργάζονται για την επίλυση των τεχνολογικών και μηχανολογικών προβλημάτων που θέτει η σύντηξη κι έχουν ήδη ροή χρηματοδότησης.
Στη Γαλλία κατασκευάζεται ο Διεθνής Θερμοπυρηνικός Πειραματικός Αντιδραστήρας (ITER), για τον οποίο συνεργάζονται 35 κράτη, μεταξύ των οποίων η Κίνα, οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Ινδία, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και οι χώρες τη Ε.Ε., με την Ελλάδα να έχει ενεργό ρόλο. Στις εγκαταστάσεις του ITER, μάλιστα, δοκιμάζεται μια διαφορετική μέθοδος ενεργοποίησης του υδρογόνου σε σχέση με τα λέιζερ των Αμερικανών, η οποία επιτρέπει και πιο αισιόδοξες προβλέψεις για την εμπορική εκμετάλλευση της σύντηξης.
Όπως αναλύει η δρ. Μεργιά, «οι επιστήμονες από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (συμπεριλαμβανομένων Ελλήνων Επιστημόνων από το Ερευνητικό Κέντρο Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” καθώς και από Ελληνικά ΑΕΙ) έχουν υιοθετήσει μία διαφορετική επιστημονική προσέγγιση, η οποία είναι πιο ώριμη τεχνολογικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω σύντηξης. Η τεχνολογία αυτή στηρίζεται στη χρήση ισχυρών μαγνητικών πεδίων τα οποία παράγονται από υπεραγώγιμα υλικά (σύντηξη μαγνητικού περιορισμού)».
Χάρη σ’ αυτήν την τεχνολογία, «ο πειραματικός αντιδραστήρας σύντηξης ITER, ισχύος 500 megawatts, θα παράγει 10 φορές περισσότερη ενέργεια από την ενέργεια που θα καταναλώνει. Επομένως θα αποδείξει ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη σύντηξη είναι υλοποιήσιμη και χαμηλού κόστους». Ο αντιδραστήρας αναμένεται να λειτουργήσει σε αρχικό στάδιο το 2027 και θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία το 2035. «Τα πειράματα που θα γίνουν», σημειώνει η Κωνσταντίνα Μεργιά, «αποσκοπούν στην κατανόηση της Φυσικής και στην ανάπτυξη τεχνολογιών ώστε να παραχθεί εμπορικά ηλεκτρική ενέργεια από τη σύντηξη. Ο Ευρωπαϊκός οδικός χάρτης για την εμπορική εκμετάλλευση της σύντηξης για παραγωγή ενέργειας προβλέπει ότι το 2050 θα κατασκευαστεί το πρώτο πιλοτικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω σύντηξης. Βέβαια το όλο εγχείρημα μπορεί να επιταχυνθεί αν δοθεί επαρκής χρηματοδότηση και οι καλύτεροι επιστήμονες συμμετάσχουν στην προσπάθεια».
Η κ. Μεργιά τονίζει εμφατικά ότι στην Ελλάδα, εκτός από ερευνητικές δραστηριότητες στη σύντηξη γίνεται προσπάθεια, μέσω διδακτορικών διατριβών, για την εκπαίδευση νέων επιστημόνων, «ώστε να εξασφαλιστεί η μελλοντική συμμετοχή της χώρας στην παραγωγή ενέργειας από τη σύντηξη και στη λειτουργία εργοστασίων ηλεκτρικής παραγωγής από σύντηξη». Και βέβαια, εξυπακούεται ότι «η συμμετοχή της Ελληνικής βιομηχανίας και τεχνολογικών υποδομών στην ερευνητική προσπάθεια παραγωγής ενέργειας μέσω σύντηξης είναι άκρως επιθυμητή και θα επιφέρει σε αυτή άμεσα οφέλη μέσω Ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και ανάληψη κατασκευών τόσο στο ITER όσο και σε μελλοντικούς αντιδραστήρες σύντηξης». Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητικές προσπάθειες των ελληνικών ομάδων «αναφέρονται στην Τεχνολογία και Φυσική Σύντηξης και στα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν στον αντιδραστήρα σύντηξης», αλλά «η παραγωγή ενέργειας μέσω σύντηξης απαιτεί διεθνείς συνέργειες και συνεργασίες όπως αυτή για την κατασκευή του ΙΤΕR. Υπάρχει αρκετός δρόμος ακόμη να διανυθεί για να είμαστε σε θέση να μιλάμε για εθνικές υποδομές».
Δύο αντίστροφες μετρήσεις
Μέχρι πρόσφατα, η κοινοπραξία του ITER έμοιαζε να είναι η πιο προωθημένη πρωτοβουλία στην έρευνα για την πυρηνική σύντηξη, αλλά η ανακοίνωση του Lawrence Livermore ανέτρεψε κάπως τα δεδομένα. Το Bloomberg προέβλεψε ότι σύντομα ο αγγλοσαξωνικός κόσμος θα πάρει σαφές προβάδισμα στον συγκεκριμένο τομέα, ευνοούμενος τόσο από τις καθυστερήσεις που προκαλεί στην ανάπτυξη του ITER η διακρατική γραφειοκρατία, όσο και από τα ιδιωτικά κεφάλαια που αναμένεται να επενδυθούν στις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ήδη η καναδική General Fusion ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να έχει έτοιμο ένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω πυρηνικής σύντηξης στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Η αμερικανική Commonwealth Fusion Systems γνωστοποίησε ότι έχει συγκεντρώσει κεφάλαια για την κατασκευή σταθμού μέχρι το 2025(!), ο οποίος θα λειτουργεί με ενεργειακό ισοζύγιο της τάξης του 10/1. Στη Βρετανία, η First Light Fusion φιλοδοξεί ότι θα έχει στήσει πιλοτικό σταθμό παραγωγής 60 μεγαβάτ μέχρι το 2035.
“Η πυρηνική σύντηξη υπόσχεται άφθονη καθαρή ενέργεια που θα επιτρέψει στην ανθρωπότητα να πάρει μια βαθιά ανάσα, αλλά μέχρι να συμβεί αυτό, η ανθρωπότητα θα πρέπει να βρει τρόπους να διατηρήσει τα πνευμόνια της ζωντανά”
Ο ανταγωνισμός αναμένεται να επισπεύσει τις εξελίξεις και -πρακτικά- το ρολόι για την πρώτη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω σύντηξης έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα, αλλά για αποτελέσματα και εφαρμογές μεγάλης κλίμακας θα χρειαστεί να περάσουν τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Εν τω μεταξύ, ο χρόνος που έχουμε στη διάθεσή μας για να αναχαιτίσουμε την κλιματική αλλαγή και να αντιστρέψουμε τα δεδομένα σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον, είναι πολύ περιορισμένος. «Η πυρηνική σύντηξη δεν πρόκειται να συμβάλει ουσιαστικά στον τομέα της κλιματικής κρίσης για τα επόμενα 20, ίσως και 30 χρόνια», προειδοποιεί ο Τζούλιο Φρίντμαν, πρώην επικεφαλής τεχνολόγος ενέργειας στο Lawrence Livermore και διευθυντής σήμερα της Carbon Direct.
Εν τω μεταξύ, θα πρέπει να έχουμε ήδη επιτύχει σημαντική πρόοδο στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και να έχουμε πιάσει τους πρώτους στόχους για τη βιωσιμότητα του πλανήτη. Η σύντηξη υπόσχεται άφθονη καθαρή ενέργεια που θα επιτρέψει στην ανθρωπότητα να πάρει μια βαθιά ανάσα, αλλά μέχρι να συμβεί αυτό, η ανθρωπότητα θα πρέπει να βρει τρόπους να διατηρήσει τα πνευμόνια της ζωντανά. Είμαστε υποχρεωμένοι να συνεχίσουμε να επενδύουμε στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, οι οποίες έτσι κι αλλιώς μπορούν να αξιοποιηθούν στο μέλλον ως συμπληρωματικές της σύντηξης.
Η δρ. Κωνσταντίνα Μεργιά το θέτει ως εξής: «Οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή δεν είναι σε θέση να καλύψουν τις όλο και αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες της ανθρωπότητας, αλλά πρέπει να αποτελούν μέρος του ενεργειακού μίγματος. Μπορούν και πρέπει να λειτουργήσουν παράλληλα με τη σύντηξη. Έτσι κι αλλιώς, τα σημερινά βεβαιωμένα πλανητικά αποθέματα σε ορυκτά καύσιμα αναμένεται να εξαντληθούν μέσα στα επόμενα 60 με 100 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι για τη διατήρηση της ενεργειακής βιωσιμότητας του ανθρώπινου είδους απαιτείται μια διαφορετική ενεργειακή λύση από εκείνη που εφαρμόζεται τα τελευταία εκατό τουλάχιστον χρόνια στον πλανήτη μας». Ακούγεται περίπου διαστροφικό το ότι η λύση αυτή είναι η πυρηνική ενέργεια, η ίδια που στη συνείδηση του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ σπιλώθηκε με αμαρτίες που δεν γίνεται να διαγραφούν, αλλά ίσως η σύντηξη της δώσει την ευκαιρία να εξιλεωθεί μια για πάντα.
