Ολυμπιακοί Αγώνες 2024: οι καινοτομίες, οι προκλήσεις και ο ρόλος της τεχνολογίας

Τελετή έναρξης ανοικτή στην πόλη, χρήση κατά 95% υφιστάμενων ή προσωρινών υποδομών, αγωνίσματα κολύμβησης στο Σηκουάνα, αγωνίσματα ιππασίας στις Βερσαλίες. Αυτές είναι μερικές από τις καινοτομίες που θα δούμε εκτός απροόπτου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024, στο Παρίσι, που φιλοδοξούν να θέσουν νέα στάνταρ για κάθε επόμενη μελλοντική διοργάνωση.

Την Παρασκευή 26 Ιουλίου 2024, περισσότεροι από 300.000 θεατές θα παρακολουθήσουν την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι από τις όχθες του Σηκουάνα και τις παρακείμενες οδούς. Για πρώτη φορά (και αν όλα πάνε καλά) στην ιστορία των θερινών Ολυμπιακών Αγώνων η τελετή έναρξης θα πραγματοποιηθεί στην καρδιά της διοργανώτριας πόλης και όχι σε κάποιο στάδιο.

Η τελετή έναρξης είναι μόλις ένα από τα φιλόδοξα πλάνα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 (και τους Παραολυμπιακούς που ακολουθούν μερικές ημέρες αργότερα). Η Γαλλία και το «Παρίσι 2024» υπόσχονται μία διοργάνωση που θα σηματοδοτήσει μια νέα εποχή του θεσμού. Άλλωστε, τα μηνύματα για το κύρος και το ενδιαφέρον διοργάνωσης και παρακολούθησης των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν παραπάνω από ενδεικτικά τα τελευταία, αρκετά χρόνια. Λιγότερες χώρες εμφανίζονται διατεθειμένες να διοργανώσουν Ολυμπιακούς Αγώνες λόγω κόστους. Ακόμα λιγότερες χώρες μπορούν να διοργανώσουν Αγώνες λόγω κλιματικής αλλαγής. Αυξάνεται διαρκώς η κριτική για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα που αφήνουν events αυτής της κλίμακας. Μειώνεται σταδιακά το ενδιαφέρον παρακολούθησης των Αγώνων είτε δια ζώσης είτε από την τηλεόραση για μια σειρά από λόγους: ακριβότερα εισιτήρια, κάποια αθλήματα έχουν χάσει την αίγλη του παρελθόντος, ο τρόπος μετάδοσης και παρακολούθησης δεν συμβαδίζει με τις νέες συνήθειες των καταναλωτών. Επιπρόσθετα, οι περιορισμοί μετακινήσεων και τα άδεια γήπεδα των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο τραυμάτισαν πιο έντονα τον έτσι κι αλλιώς πληγωμένο θεσμό.

Είναι απαραίτητη λοιπόν μια επανεκκίνηση των Ολυμπιακών Αγώνων. Η τόνωση του θεσμού, η ανάπτυξή του, η εμπορική αξιοποίησή του (με όποια σειρά θέλετε) σύμφωνα με τα μηνύματα της εποχής. To “Παρίσι 2024”, σε συνεργασία με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, επιχειρεί να κάνει αυτά τα βήματα αλλαγής, με φιλόδοξα (έως παράτολμα) σχέδια, πρωτοποριακές ιδέες και υποσχέσεις. Όχι μόνο στο αυστηρώς αθλητικό κομμάτι. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αποθεώνουν τα βήματα αυτά, όπως βέβαια υπάρχουν και αρκετοί που ασκούν κριτική στο «Παρίσι 2024» για το ρίσκο που παίρνει και την άγνοια κινδύνου που επιδεικνύει.

“Το breaking, ένα είδος χορού break dance είναι το νέο Ολυμπιακό αγώνισμα που προστίθεται στο Παρίσι 2024”

Ολυμπιακοί Αγώνες πιο κοντά στο κοινό…

Αθλητές και κοινό (αλλά και χορηγοί) είναι τα βασικά συστατικά μιας μεγάλης… γιορτής, όπως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Αν κάναμε μια ιεράρχηση στις αλλαγές που φέρνουν οι επερχόμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες θα ξεκινούσαμε με το άνοιγμα που επιχειρούν να κάνουν σε περισσότερο κοινό. Ανοίγοντας τη διοργάνωση όχι μόνο σε όλη την πόλη και κυρίως στα υποβαθμισμένα προάστια του Παρισιού, αλλά και σε όλη τη Γαλλία, ακόμα και σε υπερπόντιες περιοχές (Aϊτή). To Παρίσι προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία των αγώνων για να ολοκληρώσει το πρόγραμμα «Παρίσι, πόλη 15 λεπτών» για τις υποδομές και το δίκτυο μετακίνησης. Οι διοργανωτές θέλουν να προσφέρουν νέους τρόπους παραγωγής, προβολής και διανομής περιεχομένου, που θα ακουμπούν περισσότερο τις συνήθειες κυρίως των νεότερων ηλικιών. Σχέδια που έχουν κάνει πολλούς να ενθουσιαστούν και να αδημονούν για τα δουν να υλοποιούνται και άλλους να αντιμετωπίζουν μερικά από αυτά με δεύτερες σκέψεις. Όπως το σχέδιο για το πρώτο δίκτυο αεροταξί που θα αναπτυχθεί σε μια πόλη, το οποίο τελικά δεν πήρε την έγκριση του συμβουλίου του Παρισιού.

Αναμφίβολα, στο επίκεντρο της αποθέωσης -αλλά και της κριτικής- των επερχόμενων Ολυμπιακών Αγώνων είναι η πραγματοποίηση της τελετής έναρξης εκτός σταδίου. Στις 24 Ιουλίου η τελετή θα εξελιχθεί σε μια ζώνη έξι χιλιομέτρων μέσα, αλλά και στις όχθες του Σηκουάνα. Από το Βοτανικό Κήπο μέχρι το Τροκαντερό, όπου και θα καταλήξει η παρέλαση των 10.500 αθλητών με ξεχωριστά σκάφη για κάθε εθνική αποστολή. Το κοινό που θα την παρακολουθήσει εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει σε αριθμό τις 300.000: 104.000 σε συγκεκριμένες θέσεις στις όχθες του Σικουάνα και επιπλέον 220.000 σε παρακείμενους χώρους θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν όλο το υπερθέαμα που υπόσχεται η διοργάνωση.

Το Πάρκο των Πρωταθλητών ή τα ολυμπιακά αγωνίσματα στο Σηκουάνα έχουν επίσης σηκώσει… ανάλογη σκόνη. Το «Παρίσι 2024» θέλει οι Ολυμπιακοί (και οι Παραολυμπιακοί) Αγώνες να αποτελέσουν μια γιορτή για όλη την πόλη και μεταφέρει πολλές δράσεις στην καρδιά της και σε ανοικτούς χώρους. Το Πάρκο θα στηθεί και θα λειτουργεί στη σκιά του πύργου του Άιφελ και θα προσέρχονται οι νικητές των μεταλλίων της προηγούμενης ημέρας σε μια δεύτερη γιορτή για τις διακρίσεις τους και μια πιο στενή επαφή με το κοινό. Έως και 130.000 θεατές θα μπορούν να φιλοξενηθούν στους χώρους του Πάρκου τις ημέρες των αγώνων, αναφέρουν οι διοργανωτές. Μια ακόμα καινοτομία των φετινών Ολυμπιακών Αγώνων είναι η διοργάνωση ανοικτού στο κοινό Μαραθωνίου στην ίδια διαδρομή που θα γίνει το επίσημο αγώνισμα λίγες ώρες νωρίτερα. Σύμφωνα με το υφιστάμενο πρόγραμμα, στις 10 Αυγούστου στις 9 το βράδυ θα δοθεί η εκκίνηση στην οποία θα συμμετέχουν περισσότεροι από 20.000 ερασιτέχνες δρομείς για τη διαδρομή των 42 χιλιομέτρων, ενώ δύο ώρες αργότερα ένας ανάλογος αριθμός δρομέων θα πάρει θέση για την εκκίνηση ενός μικρότερου αγώνα 10 χιλιομέτρων.   

Από την άλλη πλευρά, στο Σηκουάνα θα διεξαχθούν τα αγωνίσματα κολύμβησης ανοικτού νερού (γνωστά μέχρι τώρα ως ανοικτής θαλάσσης) με τα ερωτήματα εδώ να αφορούν το ρίσκο για την υγεία των αθλητών. Το Παρίσι έχει προχωρήσει σε ένα τεράστιο πρόγραμμα καθαρισμού του ποταμού αρκετών δισεκατομμυρίων με την υπόσχεση ότι θα είναι προσβάσιμος για κολύμπι στους κατοίκους του μετά τους Αγώνες. Μάλιστα, ήδη έχουν ξεκινήσει τα test events, όμως αρκετοί θεωρούν ότι ακόμα και μια νεροποντή στη διάρκεια των αγώνων μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες και να μεταφερθούν λήμματα στο ποτάμι.

“Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Παρισιού θα είναι οι πρώτοι με τον ίδιο αριθμό ανδρών και γυναικών αθλητών.”

Δρακόντεια μέτρα ασφάλειας υπό την απειλή τρομοκρατικής ενέργειας

Η ιδέα και το θέαμα μοιάζουν μοναδικά, ωστόσο επειδή βρισκόμαστε πολύ μακριά από τα χρόνια… της Ολυμπιακής εκεχειρίας δεν είναι λίγες εκείνες οι φωνές που θεωρούν ότι το Παρίσι παίρνει υπερβολικό ρίσκο. Έχοντας ως πόλη (και ως χώρα) ένα βαρύ ιστορικό τρομοκρατικών ενεργειών και με τον πόλεμο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο να εξελίσσεται, αρκετοί εγείρουν ερωτήματα ως προς την ασφάλεια αυτών των φιλόδοξων πλάνων και τη δυνατότητα αποτελεσματικού ελέγχου μεγάλων περιοχών και του κόσμου που αναμένεται να προσέλθει. Τα μέτρα συνεχώς αναθεωρούνται τους τελευταίους μήνες και ιδιαίτερα μετά την τρομοκρατική επίθεση στη Μόσχα τον περασμένο Μάρτιο το επίπεδο συναγερμού είναι στο «κόκκινο». Ενδεικτικά, για την τελετή έναρξης η Γαλλία επισήμως απαντούσε στο παρελθόν ότι δεν υπάρχει Plan B, ωστόσο σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Εμμανουέλ Μακρόν ανέφερε ότι υπάρχουν έως και δύο εναλλακτικά σενάρια σε περίπτωση τρομοκρατικής απειλής. Νωρίτερα, το Μάρτιο, ο Γάλλος Υπουργός Εσωτερικών, Ζεράλντ Νταρμανάν, δήλωνε ότι για λόγους ασφάλειας ο αριθμός των ανθρώπων που θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν την τελετή έναρξης θα περιοριστεί στο μισό από τους αρχικούς στόχους των 600.000 θεατών. Συμπληρωματικά με τα παραπάνω, όλα τα κτίρια που «βλέπουν» στον Σηκουάνα θα είναι υπό αυστηρή περιφρούρηση, ενώ τα μεγάλα μουσεία της πόλης θα παραμείνουν κλειστά όλη τη διάρκεια της ημέρας.  

Η απειλή μιας τρομοκρατικής απειλής είναι η μεγαλύτερη πρόκληση των Ολυμπιακών Αγώνων, με τους Γάλλους αξιωματούχους να αναφέρουν ότι μέχρι την έναρξη τους θα έχουν πραγματοποιηθεί περισσότεροι από 1 εκατομμύριο έλεγχοι ασφάλειας. Περισσότεροι από 45.000 Γάλλοι αστυνομικοί, 18.000 στρατιώτες και έως 22.000 ιδιωτικοί φύλακες αναμένεται να κινητοποιούνται καθημερινά για την ασφαλή φύλαξη των Αγώνων, με την Γαλλία να έχει ζητήσει τη συνδρομή και άλλων χωρών για την συνδρομή επιπλέον δυνάμεων, αστυνομικών, στρατιωτών, εμπειρογνωμόνων απάτης εγγράφων, ειδικών εκκαθάρισης ναρκών, ειδικών κατά μη επανδρωμένων αεροσκαφών και ομάδων σκύλων ανιχνευτών. Επιπρόσθετα, αν και δεν έχει επισήμως επιβεβαιωθεί, το Παρίσι 2024 συνεργάζεται με την Εθνική Υπηρεσία Γεωχωρικών Δεδομένων των ΗΠΑ (NGC – υπηρεσία υποστήριξης μάχης του αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας) για την εναέρια επιτήρηση και την παροχή πληροφοριών και δεδομένων. Τέλος, από πέρυσι ήδη η Γαλλία έχει περάσει νομοθεσία για τη χρήση σε μεγάλη κλίμακα συστημάτων με κάμερες παρακολούθησης που υποστηρίζονται από AI αλγόριθμους για την αναγνώριση σε πραγματικό χρόνο.

Παράλληλα με το ενδεχόμενο μιας απειλής στον πραγματικό κόσμο, οι διοργανωτές έχουν να δώσουν και μια δεύτερη μάχη στον κυβερνοχώρο. Είναι βέβαιο ότι θα γίνουν κυβερνοεπιθέσεις κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων και κανείς μάλλον δεν ξεχνάει εκείνη που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στη Νότιο Κορέα το 2018 κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης, η οποία δημιούργησε πολύ μεγάλα προβλήματα. Οι απειλές είναι πολλαπλές και πολλοί ειδικοί κάνουν λόγο ότι ομάδες hacking και χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα, η Βόρεια Κορέα και το Ιράν έχουν πλέον εξελιγμένα συστήματα, ικανά να απενεργοποιήσουν όχι μόνο τα δίκτυα υπολογιστών και Wi-Fi, αλλά και τα ψηφιακά συστήματα έκδοσης εισιτηρίων, τους σαρωτές εισιτηρίων, ακόμη και τα συστήματα χρονομέτρησης αγωνισμάτων.

“Η Διεθνής Ομοσπονδία Στίβου γίνεται η πρώτη που θα προσφέρει πριμ Ολυμπιακού Μεταλλίου -50.000 δολαρίων- στους νικητές των αγώνων. Σε όλες τις προηγούμενες διοργανώσεις τα πριμ ήταν αποκλειστικά στη δικαιοδοσία των Εθνικών Ομοσπονδιών των αθλημάτων.”

Αειφορία και βιώσιμη ανάπτυξη

Το Παρίσι 2024 υπόσχεται ότι θα θέσει νέα standard με τους φετινούς Ολυμπιακούς σε ότι αφορά τη βιωσιμότητα. Τα σχέδια περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την ενεργειακή τροφοδοσία του Ολυμπιακού Χωριού με γεωθερμική και ηλιακή ενέργεια, όπως επίσης και τον διπλασιασμό της ποσότητας των φυτικών συστατικών στα τρόφιμα για τους αθλητές, ενώ το αποτύπωμα άνθρακα της φετινής διοργάνωσης αναμένεται να πέσει στο μισό σε σύγκριση με το Τόκιο 2020 ή το Ρίο 2016. Ενδεικτικά, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο ότι οι εκπομπές CO2 θα περιοριστούν στα 1,75 εκατομμύρια τόνους, από 3,5 εκατομμύρια που ήταν ο μέσος όρος των προηγούμενων διοργανώσεων.

Σε επίπεδο αθλητικών υποδομών μόλις μία καινούρια θα υλοποιηθεί για τους Αγώνες στο Παρίσι: η Ολυμπιακή πισίνα στην περιοχή του Σεν Ντενί. Στην ίδια περιοχή θα φιλοξενηθούν το Ολυμπιακό χωριό, το κέντρο Τύπου, σε μια κίνηση που έχει ως στόχο να τονώσει και να αφήσει μια παρακαταθήκη για την υποβαθμισμένη κοινότητα του Παρισιού. Με το 1/3 του πληθυσμού να αποτελείται από μετανάστες και το ¼ των κατοίκων να ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, το Σεν Ντενί είναι μία από τις πιο φτωχές περιοχές (αν όχι η φτωχότερη) της Γαλλίας. Με την ολοκλήρωση των αγώνων θα δημιουργηθεί μια νέα γειτονιά με χώρους για 6.000 κατοίκους, καταστήματα, γραφεία, αθλητικές εγκαταστάσεις και ένα μεγάλο πάρκο 35.000 τετραγωνικών μέτρων. Βέβαια, την ίδια στιγμή που οι διοργανωτές θριαμβολογούν για τις θετικές επιπτώσεις που θα έχει η συγκεκριμένη ανάπλαση, πολλοί από τους κάτοικους της γειτονιάς εκτιμούν ότι οι διαθέσιμες κατοικίες προορίζονται για αγοραστές εκτός της γαλλικής πρωτεύουσας και δεν θα προσφέρουν λύση στο πρόβλημα της στέγασης που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι.

Συνολικά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην γαλλική πρωτεύουσα θα είναι οι πρώτοι που θα υλοποιηθούν κατά 95% σε υφιστάμενες ή προσωρινές εγκαταστάσεις, με τα αθλήματα να πραγματοποιούνται ακόμα και σε χώρους, όπως οι Βερσαλλίες, η Πλατεία Ομονοίας, το Γκραν Παλέ, o Πύργος του Άιφελ και άλλα γνωστά τοπόσημα της γαλλικής πρωτεύουσας. Προφανώς και θα αξιοποιηθούν και γνωστές εγκαταστάσεις, όπως το στάδιο Ρολάν Γκαρός ή το Σταντ ντε Φρανς. Πρωτοβουλίες που σε πρώτο πλάνο να έχουν ως στόχο να συνδέσουν τις αξίες του αθλητισμού με την ιστορία και τον πολιτισμό της Γαλλίας, αλλά και να εξυπηρετήσουν τους περιβαλλοντικούς στόχους, παράλληλα όμως θα αποτελέσουν και ένα παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να μειωθεί το κόστος υλοποίησης των Αγώνων στις μελλοντικές διοργανώσεις.  

“329 Ολυμπιακά Μετάλλια από 32 αθλήματα περιλαμβάνει το επίσημο πρόγραμμα των Αγώνων.”

Η επιτυχία των Ολυμπιακών περνάει και από την ψηφιακή τεχνολογία

Σημαντική συμβολή στην επιτυχία ή όχι των Ολυμπιακών Αγώνων έχει αναμφίβολα και η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας. Για την εμπειρία του κοινού, τόσο όσων θα βρεθούν στο Παρίσι, όσο και εκείνων που θα παρακολουθούν από τα διάφορα ψηφιακά κανάλια, στην απόδοση των αθλητών, ακόμα και στα αποτελέσματα αγωνισμάτων.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτελούσαν ανέκαθεν τις τελευταίες δεκαετίες ένα test bed για νέες τεχνολογίες και υπηρεσίες που μπορούν να συνεισφέρουν στη βελτίωση του «προϊόντος». Ενδεικτικά, το 2004, οι Ολυμπιακοί της Αθήνας, ήταν οι πρώτοι στους οποίους επιτράπηκε στους τηλεοπτικούς παρόχους να προσφέρουν ζωντανή video κάλυψη μέσω Internet, ενώ οι αμέσως επόμενοι στο Πεκίνο, ήταν οι πρώτοι στους οποίους η τηλεοπτική παραγωγή και μετάδοση έγινε αποκλειστικά σε υψηλή ανάλυση.

Αναμενόμενα και το Παρίσι 2024 θα έχει και τις δικές του αντίστοιχες… πρωτιές. Όπως για παράδειγμα το σύστημα έκδοσης εισιτηρίων, το οποίο για πρώτη φορά είναι 100% ψηφιακό, livestream σε ανάλυση 8Κ σε συγκεκριμένο αριθμό χρηστών, ή σε ένα άλλο πεδίο, η χρήση 3D απεικόνισης για την εκπαίδευση των εθελοντών.

Σε μια περίοδο που η τεχνητή νοημοσύνη κυριαρχεί στο διεθνή διάλογο (όχι μόνο στο αυστηρό πεδίο της τεχνολογίας) δεν γίνεται να απουσιάζει και από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού. «Είμαστε αποφασισμένοι να εκμεταλλευτούμε τις τεράστιες δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης με υπεύθυνο τρόπο», υποσχέθηκε μόλις τον προηγούμενο Απρίλιο ο Τόμας Μπαχ, πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, με τα σχέδια να περιλαμβάνουν τη χρήση της για την προστασία των αθλητών από την παρενόχληση στο Internet έως τη βελτίωση της εμπειρίας θέασης για εκείνους που θα παρακολουθήσουν τους αγώνες από το σπίτι τους. Παράλληλα, εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης θα χρησιμοποιηθούν για να συνδράμουν κριτές στη βαθμολόγηση των αθλητών κατά τη διάρκεια των αγωνισμάτων, προσφέροντας επιπλέον πληροφορίες, που είναι δυσδιάκριτες στο ανθρώπινο μάτι. Ανάλογα εργαλεία χρησιμοποιούν ήδη αθλητές κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, προκειμένου να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους, ενώ η ΔΟΕ εξήγγειλε και σχέδια χρήσης της τεχνολογίας για την ανεύρεση νέων ταλέντων με υποσχόμενες αθλητικές ικανότητες.

Η ανάγκη των Αγώνων να ξαναφέρουν το νεανικό κοινό κοντά τους θα ενεργοποιήσει όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες περιεχομένου. Ενδεικτικά, το Netflix θα ανεβάσει στην πλατφόρμα του τρεις σειρές ντοκιμαντέρ σε συνεργασία με τη ΔΟΕ, ενώ το TikTok έχει συνάψει συνεργασίες με Εθνικές Ολυμπιακές Ομάδες, όπως της Γερμανίας και της Μεγάλης Βρετανίας για αποκλειστικό περιεχόμενο. Από την άλλη πλευρά, η όλο και μεγαλύτερη διείσδυση των virtual αθλητικών γεγονότων (από την πανδημία και έπειτα) θα αξιοποιηθεί και στο Παρίσι. «Δρομείς» σε όλο τον κόσμο θα μπορούν να τρέξουν από το σπίτι τους τη διαδρομή του Μαραθωνίου του Παρισιού, σε ένα virtual αγώνα με τίτλο “Connected Marathon for Everyone”, που θα ξεκινήσει την ίδια ώρα με τον μαραθώνιο ανδρών στις 10 Αυγούστου.

Οι αλλαγές και οι καινοτομίες, οι προκλήσεις και τα στοιχήματα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού είναι σίγουρα πολλές. Ευχή όλων είναι οι Αγώνες να κυλήσουν ομαλά και να σηματοδοτήσουν μια επανεκκίνηση για κάθε μελλοντική διοργάνωση.